جوان آنلاین: در لایحه بودجه ۱۴۰۳، بحث شفافیت شرکت‌های دولتی که حذف شده‌بود، دوباره به عنوان یک مصوبه در قانون بودجه ۱۴۰۳ و تکلیف قانونی برای تداوم شفافیت شرکت‌های دولتی و انتشار عمومی صورت‌های مالی روی کدال در مجلس به بودجه بازگشت. ایجاد شفافیت در عملکرد شرکت‌های دولتی یکی از جنبه‌های حیاتی حکمرانی خوب و پاسخگویی است. اطلاعات شفاف خروجی از انتشار عملکرد و صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی روی کدال به پاسخگویی این شرکت‌ها کمک می‌کند و شفافیت را ارتقا می‌دهد. همچنین نقش مهمی در کاهش فساد در این شرکت‌ها ایفا می‌کند. زمانی که صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی علنی می‌شود، زمینه‌ای را برای نظارت بهتر فراهم می‌کند. این شفافیت امکان نظارت و بررسی بیشتر توسط دولت، نهاد‌های نظارتی و مردم را فراهم می‌کند. با دسترسی به این اطلاعات، بیش از ۸۵ میلیون ایرانی می‌توانند از عملکرد این شرکت‌ها مطلع شوند و اطمینان حاصل کنند که از منابع آنها به طور مؤثر و کارآمد استفاده می‌شود.
یک پیامد مهم این شفافیت، تأثیر مثبتی است که بر سودآوری و بهره‌وری شرکت‌های دولتی می‌گذارد. بسیاری از شرکت‌های زیان‌ده با عمومی کردن صورت‌های مالی خود توانسته‌اند دلایل زیان انباشته خود را شناسایی و به آنها رسیدگی کنند. این منجر به کاهش قابل توجه زیان و تغییر به سمت عملیات سودآورتر شده است. پاسخگویی و بررسی دقیقی که با شفافیت همراه است به عنوان یک کاتالیزور برای این پیشرفت‌ها عمل می‌کند.
علاوه بر این، شفافیت در صورت‌های مالی نه‌تن‌ها برای پاسخگویی و نظارت مهم است، بلکه نقشی حیاتی در کل اقتصاد ایران ایفا می‌کند. شرکت‌های دولتی علاوه بر بودجه، دارایی‌های قابل‌توجهی نیز دارند. با اطمینان از شفافیت در عملکرد مالی آنها، نه‌تن‌ها می‌توان هزینه‌ها را به حداقل رساند، بلکه بهره‌وری و سودآوری را نیز به حداکثر رساند. این هم برای مردم و هم برای دولت مفید است، زیرا منجر به استفاده بهتر از منابع و رشد اقتصادی بیشتر می‌شود.
با این حال، دستیابی به شفافیت در عملکرد شرکت‌های دولتی خالی از چالش نیست. ممکن است به دلیل نگرانی در مورد افشای اطلاعات حساس یا ترس از بررسی، از داخل این شرکت‌ها برای افشای صورت‌های مالی خود مقاومتی وجود داشته باشد. علاوه بر این، ممکن است در برخی از شرکت‌ها کمبود تخصص یا منابع کافی برای تهیه و انتشار دقیق صورت‌های مالی وجود داشته باشد.
برای غلبه بر این چالش‌ها، حمایت‌های لازم از سوی دولت از شفافیت شرکت‌های دولتی ضروری است. این امر می‌تواند از طریق برنامه‌های آموزشی و ظرفیت‌سازی برای بهبود گزارشگری مالی و شیوه‌های شفافیت انجام شود. دولت همچنین باید دستورالعمل‌ها و مقررات روشنی را در خصوص انتشار صورت‌های مالی وضع کند و از همه شرکت‌های دولتی اطمینان حاصل کند.
در اصلاحات قانون بودجه ۱۴۰۳، بحث شفافیت شرکت‌های دولتی که حذف شده‌بود، دوباره به عنوان یک مصوبه در قانون بودجه ۱۴۰۳ و تکلیف قانونی برای تداوم شفافیت شرکت‌های دولتی و انتشار عمومی صورت‌های مالی روی کدال در مجلس به بودجه بازگشت. ایجاد شفافیت در عملکرد شرکت‌های دولتی یکی از جنبه‌های حیاتی حکمرانی خوب و پاسخگویی است. این امر مستلزم اراده سیاسی قوی است تا اطمینان حاصل شود که اقدامات لازم برای انتشار صورت‌های مالی این شرکت‌ها انجام می‌شود. خوشبختانه دولت سیزدهم این عزم را نشان داده‌است و شاهد پیشرفت در انتشار صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی هستیم. از طرفی ایجاد شفافیت در عملکرد شرکت‌های دولتی نیازمند اراده سیاسی قوی است. انتشار صورت‌های مالی آنها بسیار مهم است، زیرا امکان پاسخگویی، کاهش فساد و نظارت بهتر را فراهم می‌کند. همچنین به سودآوری و بهره‌وری این شرکت‌ها کمک می‌کند. شفافیت در صورت‌های مالی عنصر مهمی در اقتصاد ایران است و باید در اولویت قرار گیرد تا منافع مردم و دولت حداکثر شود.
شفافیت شرکت‌های دولتی یک محرک ضروری برای بهره‌وری و بهبود عملکرد
محمد آرین‌نژاد، کارشناس اقتصاد مالی در گفتگو با «جوان» در رابطه با اهمیت شفافیت شرکت‌های دولتی گفت: اقتصاد ایران به حضور و فعالیت شرکت‌های دولتی متکی است. این واحد‌ها دارای سرمایه‌ها و بودجه‌های قابل‌توجهی هستند که عملکرد آنها را از اهمیت بالایی برخوردار می‌کند. نظارت و حصول اطمینان از شفافیت در عملیات شرکت‌های دولتی برای حکمرانی مؤثر و تخصیص منابع بسیار مهم است. موضوع شفافیت در شرکت‌های دولتی در کشور ما در سال ۱۴۰۱ مطرح شد. قانون بودجه سال ۱۴۰۰ با تشخیص نیاز به پاسخگویی و نظارت، انتشار عمومی صورت‌های مالی را برای شرکت‌های دولتی الزامی کرد. این یک گام مهم رو به جلو در ترویج شفافیت و روشن کردن عملکرد این شرکت‌ها بود.
این کارشناس اقتصاد مالی در ادامه افزود: در سال‌های بعد، تعهد دولت به شفافیت تضعیف شد و این امر در حذف بند شفافیت در لایحه ارائه‌شده توسط دولت نشان می‌دهد. با این حال، اصلاحات بودجه مجلس با تأکید بر اهمیت شفافیت در عملکرد شرکت‌های دولتی، این بند حیاتی را احیا کرد. این بازگردانی نشان‌دهنده تمرکز مجدد بر مسئولیت‌پذیری و به رسمیت شناختن نتایج مثبت مرتبط با شیوه‌های شفاف است.
وی در مورد مزایای شفافیت در عملکرد شرکت‌های دولتی اظهار کرد: شفافیت در عملکرد شرکت‌های دولتی، مسئولیت‌پذیری مدیران و مدیران اجرایی را تقویت می‌کند. هنگامی که صورت‌های مالی و شاخص‌های عملکرد عمومی می‌شوند، پیگیری و ارزیابی اقدامات و تصمیمات رهبران این شرکت‌ها آسان‌تر می‌شود. این امر فرهنگ مسئولیت را ایجاد می‌کند و تضمین می‌کند که مدیران به نفع شرکت و عموم عمل می‌کنند. شفافیت امکان تخصیص بهتر منابع در شرکت‌های دولتی را فراهم می‌کند. زمانی که صورت‌های مالی در دسترس عموم باشد، ذینفعان، از جمله مقامات دولتی، می‌توانند زمینه‌های ناکارآمدی را شناسایی کرده و منابع را بر اساس آن تخصیص دهند. این امر خطر سوء‌مدیریت را کاهش می‌دهد و بهینه‌سازی منابع را امکان پذیر می‌کند که منجر به بهبود بهره‌وری و سودآوری می‌شود.
آرین‌نژاد، کارشناس اقتصاد مالی ادامه داد: شفافیت نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی دارد. زمانی که اطلاعات مالی به راحتی قابل دسترسی باشد، سرمایه‌گذاران می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دولتی بگیرند. این افزایش اعتماد سرمایه‌گذار منجر به سرمایه‌گذاری بیشتر، ایجاد شغل و رشد اقتصادی می‌شود. شیوه‌های شفاف همچنین به ایجاد یک محیط تجاری مطلوب کمک می‌کند و تصویر مثبتی را برای کشور ایجاد می‌کند.
وی در پایان گفت: شفافیت در عملکرد شرکت‌های دولتی یک عامل حیاتی در تضمین تخصیص کارآمد منابع، افزایش بهره‌وری و جذب سرمایه‌گذاری است. بازگرداندن بند شفافیت در قانون بودجه ایران، اهمیت آن را در ترویج حکمرانی خوب برجسته می‌کند. ایران با پرداختن به رفع موانع، توسعه زیرساخت‌های فنی و ایجاد یک چارچوب نظارتی قوی، می‌تواند محیطی قدرتمند ایجاد کند که شفافیت را تشویق کند و از مزایای آن بهره‌مند شود که در نهایت، شرکت‌های دولتی شفاف به رشد و توسعه کلی اقتصادی کشور کمک می‌کنند.
کاهش ضرردهی و کمک به تراز کردن بودجه دولت با شفافیت عملکرد شرکت‌های دولتی
سپهر مهرابی کارشناس اقتصاد توسعه در گفتگو با «جوان» در رابطه با محوریت شفافیت شرکت‌های دولتی در توسعه اقتصاد کشور و کاهش فساد در اقتصاد گفت: شفافیت در عملکرد شرکت‌های دولتی با ایجاد زمینه‌های بازی برابر برای شرکت‌های دولتی و خصوصی به ترویج رقابت منصفانه کمک می‌کند. هنگامی که صورت‌های مالی و داده‌های عملکرد در دسترس عموم قرار می‌گیرد، شناسایی و جلوگیری از اقدامات فاسد مانند اختلاس، رشوه‌گیری و طرفداری آسان‌تر می‌شود. شفافیت به عنوان یک عامل بازدارنده در برابر فساد عمل می‌کند و تضمین می‌کند که شرکت‌های دولتی به شیوه‌ای منصفانه و اخلاقی عمل می‌کنند.
وی در رابطه با افزایش اعتماد عمومی و مشارکت شهروندان در نظارت بر عملکرد شرکت‌های دولتی اظهار کرد: شفافیت در شرکت‌های دولتی باعث ایجاد اعتماد و اعتماد عمومی می‌شود. وقتی شهروندان به اطلاعات مربوط به فعالیت این شرکت‌ها دسترسی داشته باشند، می‌توانند آنها را در قبال اقدامات خود پاسخگو بدانند. این شفافیت مشارکت شهروندان را تقویت می‌کند و به مردم اجازه می‌دهد در فرآیند‌های تصمیم‌گیری که بر اقتصاد و جامعه به طور کلی تأثیر می‌گذارد، مشارکت کنند. شفافیت با مشارکت دادن سهامداران در اداره شرکت‌های دولتی، اصول دموکراتیک را تقویت می‌کند و تضمین می‌کند که از منافع عمومی محافظت می‌شود.
این کارشناس اقتصاد توسعه در رابطه با اهمیت تجزیه و تحلیل و مقایسه عملکرد شرکت‌های دولتی با انتشار عمومی صورت‌های مالی و شاخص‌های عملکرد شرکت‌های دولتی اظهار کرد: انتشار عمومی صورت‌های مالی و شاخص‌های عملکرد شرکت‌های دولتی امکان تجزیه و تحلیل و مقایسه مقایسه‌ای را فراهم می‌کند. این امکان ارزیابی عملکرد آنها را در برابر استاندارد‌های صنعت و رقبا، هم در داخل و هم در سطح بین‌المللی فراهم می‌کند. تجزیه و تحلیل مقایسه‌ای می‌تواند زمینه‌های بهبود، بهترین شیوه‌ها، و زمینه‌هایی را که شرکت‌های دولتی ممکن است عقب بمانند، شناسایی کند. از این اطلاعات می‌توان برای اجرای اصلاحات هدفمند و بهبود مستمر استفاده کرد.
وی ادامه داد: بسیاری از سرمایه‌گذاران بین‌المللی و مؤسسات مالی قبل از تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری، شیوه‌های شفافیت یک کشور را ارزیابی می‌کنند. شرکت‌های دولتی در ایران با رعایت رویه‌های شفاف می‌توانند توانایی خود را برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و ایجاد روابط قوی با شرکای بین‌المللی بهبود بخشند. این امر منجر به انتقال فناوری، تخصص و سرمایه و کمک به رشد و توسعه اقتصاد کشور می‌شود. همچنین ایران می‌تواند از مطالعه و اتخاذ بهترین شیوه‌ها از سایر کشور‌هایی که اقدامات شفاف‌سازی را با موفقیت در بخش دولتی خود اجرا کرده‌اند، بهره‌مند شود. کشور‌هایی مانند نروژ، سنگاپور و نیوزلند سیستم‌های قوی برای تضمین شفافیت و پاسخگویی در شرکت‌های دولتی خود دارند. یادگیری از تجربیات آنها می‌تواند بینش و راهنمایی ارزشمندی برای تلاش‌های ایران برای افزایش شفافیت در شرکت‌های دولتی خود ارائه کند.
مهرابی کارشناس اقتصاد توسعه در رابطه با مزایای کلیدی شفافیت در عملکرد شرکت‌های دولتی گفت: شفافیت در شرکت‌های دولتی باعث تقویت حاکمیت و ایجاد اعتماد عمومی می‌شود. این شرکت‌ها با عمومی کردن صورت‌های مالی، تعهد خود را به باز بودن و پاسخگویی نشان می‌دهند. این امر اعتماد را در میان شهروندان تقویت می‌کند، زیرا تلاش‌های دولت برای تضمین شفافیت را نشانه حکومت‌داری مسئولانه می‌دانند. اعتماد عمومی برای انسجام و ثبات اجتماعی ضروری است و شفافیت نقش حیاتی در تقویت آن دارد. همچنین شفافیت تأثیر مثبتی بر عملکرد و بهره‌وری شرکت‌های دولتی دارد. هنگامی که صورت‌های مالی عمومی می‌شود، معیاری برای ارزیابی کارایی و سودآوری آنها ایجاد می‌کند. با افشای سلامت مالی این شرکت‌ها، شفافیت آنها را تشویق می‌کند تا عملیات خود را بهینه کنند، هزینه‌ها را کاهش دهند و بهره‌وری را به حداکثر برسانند. شفافیت صورت‌های مالی بینش‌های ارزشمندی را در زمینه‌هایی که نیاز به بهبود و فرصت‌هایی برای رشد دارند، ارائه می‌دهد که منجر به افزایش عملکرد می‌شود.
وی ادامه داد: شفافیت در عملکرد مالی شرکت‌های دولتی به عنوان یک عامل بازدارنده در برابر فساد عمل می‌کند. وقتی صورت‌های مالی منتشر می‌شوند، ردیابی وجوه، کشف بی‌نظمی‌ها، و پاسخگو کردن افرادی که در اعمال فاسد دخیل هستند، آسان‌تر می‌شود. شفافیت فرهنگ مسئولیت‌پذیری را تقویت می‌کند و تضمین می‌کند که این شرکت‌ها اخلاقی و به نفع عموم عمل می‌کنند. با کاهش فساد، شفافیت از بودجه عمومی محافظت می‌کند و اعتماد به دولت را ارتقا می‌دهد. انتشار صورت‌های مالی امکان نظارت و نظارت بیشتر بر شرکت‌های دولتی را فراهم می‌کند. زمانی که مردم به این اطلاعات دسترسی داشته باشند، کارشناسان، سازمان‌های جامعه مدنی و رسانه‌ها می‌توانند عملکرد این شرکت‌ها را مورد بررسی قرار دهند. این افزایش نظارت تضمین می‌کند که شرکت‌های دولتی کارآمد، مؤثر و همسو با اهداف خود باقی می‌مانند. این امکان را برای ارزیابی بهتر عملیات، استراتژی‌ها و سلامت مالی آنها فراهم می‌کند که منجر به تصمیم‌گیری آگاهانه و اصلاحات لازم در صورت لزوم می‌شود.
وی در پایان گفت: در نتیجه، شفافیت در عملکرد شرکت‌های دولتی در ایران برای تخصیص کارآمد منابع، پاسخگویی، اعتماد سرمایه‌گذاران و رشد اقتصادی حیاتی است. با بازگرداندن بند شفافیت در قانون بودجه و رسیدگی به چالش‌های مرتبط با موانع فرهنگی، زیرساخت‌های فنی و اجرای مقررات، ایران می‌تواند از مزایای شیوه‌های شفاف بهره‌مند شود. شفافیت نه‌تن‌ها عملکرد کلی شرکت‌های دولتی را افزایش می‌دهد، بلکه اعتماد عمومی، مشارکت شهروندان و رقابت عادلانه را تقویت می‌کند. ایران با یادگیری از بهترین شیوه‌های جهانی و درگیر کردن جامعه مدنی و رسانه‌ها، می‌تواند تعهد خود را به شفافیت و بهبود حاکمیت بخش دولتی خود بیشتر تقویت کند.
